“Oyun Dünyası” içeriği, 2024 Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı’na uygun olarak hazırlanmıştır. Aydınoloji ©
Dinleme/İzleme
T.D.5.1. Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme
T.D.5.4. Dinlediğinde/izlediğinde geçen anlamını bilmediği söz varlığı unsurlarının anlamını tahmin edebilme
T.D.5.5. Dinlediğinin/izlediğinin yüzey anlamını belirleyebilme
T.D.5.19. Dinlediğinden/izlediğinden hareketle söz varlığını geliştirmeye yönelik çözümleme yapabilme
T.D.5.25. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.5.1. Okumada materyal seçimini yönetebilme
T.O.5.2. Sesli ve sessiz okurken akıcı okuma unsurlarını yönetebilme
T.O.5.3. Okumada strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.O.5.5. Metinde geçen anlamını bilmediği söz varlığı unsurlarının anlamını tahmin edebilme
T.O.5.6. Metnin yüzey anlamını belirleyebilme
T.O.5.21. Metinden hareketle söz varlığını geliştirmeye yönelik çözümleme yapabilme
T.O.5.27. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.5.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.5.3. Konuşmasında amaç ve içeriğe yönelik seçimlerini yönetebilme
T.K.5.4. Konuşmasında ön bilgilerinden yararlanabilme
T.K.5.9. Konuşmasında sesini uygun şekilde kullanabilme
T.K.5.22. Konuşmasını zenginleştirecek biçimde söz varlığını kullanabilme
T.K.5.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Yazma
T.Y.5.1. Yazma sürecini yönetebilme
T.Y.5.3. Yazısında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetebilme
T.Y.5.4. Yazılı üretim ve yazılı etkileşiminde ön bilgilerinden yararlanabilme
T.Y.5.18. Yazısını zenginleştirecek biçimde söz varlığını kullanabilme
T.Y.5.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.5.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
“Oyun Dünyası” temasını öğrenirsem ne kazanacağım? Günlük yaşamıma faydası olacak mı?
“Oyun Dünyası” temasını öğrenmek, sadece oyun oynamanın değil; iş birliği kurmanın, kurallara uymanın, duygularını ifade etmenin ve yaratıcılığını geliştirmenin de bir parçası olduğunu fark etmeni sağlar. Bu sayede hem kendini daha iyi tanırsın, hem de başkalarıyla etkili iletişim kurmayı ve birlikte üretmeyi öğrenirsin. Oyunla ilgili metinleri anlamak ve yorumlamak, gerçek hayattaki olayları daha iyi kavramana ve kararlarını daha bilinçli vermene yardımcı olur.
Oyunlar sadece eğlenmek için mi vardır?
Oyun oynarken aslında hangi becerilerimizi geliştiriyoruz?
BÖLÜM 1: OYUN NEYİMİZ OLUR?
Metin Türü: Öykü
Başlık: Topaç Yarışı
Okuma Metni
Küçükken topaç çevirmeyi hiç başaramazdım. Bütün çocuklar mahallenin boş arsasında topaçlarını fırlatır, iplerini çekerken ben ya ipi doğru saramazdım ya da yere bırakmayı beceremezdim.
Sonra bir gün… Gürcan geldi. O, eskiden turnuvalara katılmış, topacı avucunun içinde dans ettiren biriydi. “İpi kısa sarıyorsun,” dedi. “Biraz da bilek gücü ister bu iş.”
Ertesi gün Gürcan’ın da sözlerini aklıma getirip saatlerce çalıştım. Bileğim ağrıdı ama sonunda topacım yere sağlamca çarptı ve döndü.
O an ne mi oldu? Mahallenin havası değişti. Kendime güvendim. Ben de yapabilmiştim.
Şimdi büyüdüm. Ama ne zaman bir işe başlamadan önce çekinirsem o topacın ilk dönüşünü hatırlarım.
Çünkü bazen oyun, insanın kendine attığı ilk adımdır.
Yapay Zekayla Metni Anlayalım
Etkinlik: Oyun Hatıram
- En sevdiğin oyunu düşün.
- Bu oyunu oynarken yaşadığın unutulmaz bir anını yaz.
- Hikâyene bir başlık ver.
- Başlangıç, gelişme ve sonuç bölümlerine dikkat et.
Sözlü Etkileşim: “Benim Oyunum”
- Küçüklüğünü hatırla, ailen sana küçükken hangi oyunları öğretmişti?
- Yeni öğrendiğin bir oyunda seni en çok zorlayan şey neydi?
- Sınıfça oynayabileceğiniz yeni bir oyun tasarlasaydınız, kuralları nasıl olurdu?
Yazma Atölyesi: Bir Oyunun Kuralları
Bir oyun düşün (gerçek ya da hayalî). Bu oyunun adını, oynanış şeklini ve kurallarını anlatan bilgilendirici bir yazı yaz.
Yazarken dikkat et:
- Kim oynar?
- Kaç kişiyle oynanır?
- Amaç nedir?
- Ne olduğunda kazanılır?
Üretim Görevi
Grup olarak bir oyun tasarlayın. Kart oyunu, kutu oyunu, dijital oyun ya da fiziksel oyun olabilir.
- Oyunun adını, kurallarını ve hangi becerileri geliştirdiğini yazın.
- Bir sunum dosyası veya poster hazırlayın.
- Tasarladığınız oyunu sınıfta oynatın.
Değerlendirme:
BÖLÜM 2: OYUNLA GELEN BİLGİ
Metin Türü: Bilgilendirici Metin
Başlık: Oyunların Gizli Gücü
Okuma Metni
Oyun oynamak sadece eğlenmek midir? Araştırmalar, oyunların çocuklarda birçok becerinin gelişimini sağladığını ortaya koyuyor. Zeka, dikkat, hafıza, problem çözme, takım çalışması, kurallara uyum… Bunların hepsi oyunların içinde gizli.
Örneğin satranç oynayan bir çocuk, birkaç hamle sonrasını düşünmeyi öğrenir. Futbol oynayan bir çocuk hızlı karar almayı ve dikkatli olmayı öğrenir. Dijital oyunlar ise doğru kullanıldığında strateji geliştirmeyi ve refleksleri kuvvetlendirir.
Oyun aynı zamanda duygulara da bir şeyler öğretir. Kaybetmeyi kabullenmek, yeniden denemek, başkalarının sevincine ortak olmak… Bunlar da oyunun bizde bıraktığı izlerdir.
Unutmayalım: Her oyun, oynayanın aynası gibidir.
Metni Anlayalım
Yazma Etkinliği: Oyunlar ve Duygular
“Bir gün bir oyunda yenildiğimde çok üzülmüştüm ama…” cümlesiyle başlayan kısa bir paragraf yaz. Duygularını ve oyunun sana ne öğrettiğini anlat.
Sözlü Sunum: Oyun Tanıtımı
Hazırlık: En sevdiğiniz oyunu seçin. Bu oyunun hangi becerileri geliştirdiğini anlatacağınız kısa bir konuşma hazırlayın.
Sunum: Sınıf önünde oyunu tanıtın. Sunum sonunda arkadaşlarınıza “Sizce bu oyun hangi becerileri geliştiriyor?” diye sorun.
Üretim Görevi: “Oyun Müzesini Geziyoruz”
Grupça geçmişten günümüze çocuk oyunlarını araştırın. Her grup bir geleneksel oyunu seçip afiş hazırlasın:
- Oyunun adı
- Nasıl oynanır?
- Ne tür beceriler geliştirir?
- Oyun hakkında ilginç bilgi ya da görsel
Sunum günü: Sınıfta “Oyun Müzesi” kurun ve arkadaşlarınıza oyununuzu tanıtın.
Değerlendirme:
BÖLÜM 3: OYUNUN ŞARKISI
Metin Türü: Şiir
Başlık: Bir Oyundu Her Şey
Okuma Metni
Çocukken aslında bir oyundu hayat,
Gülüşlerle saklandı hafızalara her saat.
Kimisi mızıkçılık yaptı, kimisi hile,
Kimisi dürüstçe oynadı, kimisi mertçe.Oyun peşinde geçen saatlerce zaman,
Güzel anılarda saklıydı, her an.
Kaybedince ağlar, kazanınca gülerdim,
Oyunla büyüdüm, oyunla öğrendim.
Metni Anlayalım
Şiir Yazıyorum
Tıpkı yukarıdaki gibi bir şiir yazmalısın ancak bu senin duygularını diğer insanlara hissettirebilmeli. Belki içinde bir şair vardır ne dersin 🙂 ?
Sözlü Paylaşım: Şiirimi Okuyorum
Yazdığın şiiri sınıfta yüksek sesle oku. Okuma sırasında tonlama, vurgu ve duraklara dikkat etmelisin. Arkadaşlarından duygularını yansıtan bölümler hakkında yorum al.
Üretim Görevi: “Şiir Panosu”
Sınıfın bir köşesinde “Oyun Şiirleri Panosu” oluşturun. Öğrenciler yazdıkları şiirleri renkli kartonlara geçirip görsellerle süslesin. Her şiirin altına yazar adı ve başlık eklensin.
Değerlendirme:
BÖLÜM 4: OYUN HER YERDE
Metin Türü: Karşılaştırmalı Metinler
Başlık: Parkta mı? Ekranda mı?
Okuma Metni A
Parka gitmeyi çok seviyorum. Ağaçların gölgesinde salıncakta sallanmak, top oynamak, arkadaşlarla ip atlamak… Hepsi gerçek. Yoruluyouz, gülüyoruz, bazen düşüyoruz, soluk soluğa kalıyoruz. Ama birlikteyiz. Annem uzaktan izlerken, ben doğayı da tanıyorum. Kuş sesleri, rüzgar, toprak kokusu… Hepsi çok ama çok güzel.
Okuma Metni B
Bilgisayarda oyun oynamak bambaşka. Dünyanın her yerinden insanlarla yarışıyorum. Oyunun grafikleri sanat eseri gibi. Hedefi başarmak için plan yapmam gerekiyor. Zekamı kullanıyorum. Kolay değil ama çok heyecanlı. Tek başıma olsam da sanki bir dünyaya dalmış gibiyim. Zaman su gibi geçiyor.
Karşılaştıralım
Değerlendirme:
BÖLÜM 5: OYUNCAK GİBİ SÖZLER
Metin Türü: Mizahi Metin
Başlık: Oyunun Ortasında
Okuma Metni
Hayat insanlara ders vermeyi çok sever. Kimisiyle bizzat dalgasını geçer. Şanslıysa insan mucizelere tanık olur. Mucize demişken… Çok da kurcalamamak lazım. Mühendislikte bir gelenek vardır: “Çalışıyorsa dokunma!” Yoksa Nasreddin Hoca’nın dediği gibi: “Yorgan gider kavga biter.”
Bir şey amacına hizmet ediyor mu? O halde çalışmaya devam etsin. İçine de düşsen bazen nasıl çalıştığını anlayamazsın ve bazı hassas sistemler vardır: Kurcalarsan sonsuza kadar kaybedersin.
Anlayalım – Yorumlayalım
Üretim Görevi: “Deyim Karikatürü”
- Öğrenciler seçtikleri bir deyimi ya da atasözünü resimle anlatır.
- Her karikatürün altında deyim ve açıklaması yazılır.
- Çalışmalar sınıfta sergilenir.
Değerlendirme:
BÖLÜM 6: OYUNU HATIRLA – GENEL DEĞERLENDİRME
Geriye Bakış: Bu Temada Ne Öğrendik?
Kavram Haritası: OYUN
“Oyun” sözcüğünü bir A4 kağıdının tam ortasına yaz. Etrafına bu temada öğrendiğin kavramları ve bağlantılarını yerleştir. (Duygular, beceriler, türler, örnekler, değerler…)
Etiket Bulutu Oluşturma
Bu temada geçen sözcüklerden hatırladıklarını yaz. Her öğrenci birer sözcük önerir. Sözcükler aşağıdaki etiket bulutunda kaç defa hatırlandığını gösterecektir.
Etiket Bulutumuz
Yaratıcı Görev: “Oyun Temalı Hikaye Kitapçığı”
Öğrenciler; resim yeteneği iyi olanlar, senaryo yeteneğine güvenenler olarak iki gruba ayrılır ve çiftler halinde ya da dörderli gruplarla hikaye kitabı yazım ekipleri kurulur. Yazarlar senaryo üretirken çizimine güvenen öğrenciler bu senaryolar için en iyi çizimleri yapar ve en güzel hikaye kitabı öğrenciler tarafından oylanarak seçilir.
Ünite Sonu Değerlendirme Formu
Kapanış
Oyun, sadece bir eğlence değil; öğrenmenin, gelişmenin ve paylaşmanın da bir yoludur. Bu temada hem öğrendik, hem düşündük, hem de ürettik. Şimdi sıra, öğrendiklerimizi hayatın içine taşımakta.
Bilim Sözü:
“Yaşlandığımız için oyun oynamayı bırakmayız, oyun oynamayı bıraktığımız için yaşlanırız.” – Bernard Shaw
İçerik Sürümü: 1.0
Son Güncelleme: 15 Haziran 2025
Kaynakça
Akademik Kaynakça
Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı (2024) T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. 2024 Müfredatı
Türk Dil Kurumu (TDK) Kaynakları
- Güncel TDK sözlüğü ve yazım kılavuzu
- Türkçedeki sözcük türleri, deyimler ve atasözlerinin doğru kullanımı
Özgün İçerik Geliştirme Yöntemi
Öğrenci yaş grubu (10–11 yaş) için uygun sadeleştirme teknikleri
Görsel
Fotoğraf: Mohammed Ajwad: https://www.pexels.com/tr-tr/fotograf/kahverengi-beton-orta-boy-binalar-3009706/
Fotoğraf: Kampus Production: https://www.pexels.com/tr-tr/fotograf/oynamak-calmak-cocukluk-eglence-8813539/
Fotoğraf: Francesco Ungaro: https://www.pexels.com/tr-tr/fotograf/duvardaki-mozaik-uzayli-1670977/
Kullanılan Yapay Zeka Sistemleri
Dil Denetimi: AU-GPT 4.5
İçerik Üretim Desteği: https://gemini.google.com/
Kod Üretim Desteği: https://chatgpt.com
Psikolojik Denetim: AU-GPT 4.5
Bir yanıt yazın