Howard Gardner Çoklu Zeka Kuramı’nı ortaya atmadan önce insanların zeki olup olmadığı matematik, geometri ve mantık sorularından oluşan IQ testleri ile ölçülmekteydi. Fakat sayısal zekaya sahip olmayan insanlar bu test tarafından “düşük zeka” olarak nitelenmekteydi ve bu test günümüzde bazı alanlarda halen kullanılmaktadır. Bunun yerine getirilen “zeka tipi ve zeka özellikleri” kavramı bütün insanların değerli olduğunu ifade eden hümanizm ile daha uyumlu hale geldi.
Birbirinden parmak izi kadar farklı olan insanlara “zeki” ya da “zeki değil” demek ve sayısal alana göre sınıflandırma yapmak oldukça büyük bir hataydı ve Howard Gardner yalnızca IQ testlerinin başarılı bulduğu insanların değil, farklı alanlarda da yeteneği olan insanların zeki kabul edilebileceğini gösterdi.
Howard Gardner’a göre sekiz adet zeka tipi var ve bu zeka tipleri şu şekilde sıralanabilir: Sözel-Dilsel, Sayısal-Mantıksal, Görsel-Uzamsal, Bedensel-Kinestetik, Ritmik, Doğacı, İçsel, Sosyal zeka.
Bu zeka tipleri Çoklu Zeka Kuramı’nda zamanla farklılaşmış olsa da lokal bileşenleri ve diğer uzmanların görüşlerini de ekleyerek 9 tip zeka seviyesine çıkardık ve biraz yorum katarak geliştirdik ve farklılaşmış bir zeka tipi ölçeği oluşturduk.
Aşağıdan hangi zeka tipinin hangi özelliklere sahip olduğunu inceleyerek kendi zeka tipinizi öğrenebilirsiniz. Böylece kendinize uygun bir gelişim planı hazırlayabilirsiniz.
Hangi Zeka Tipi, Hangi Özelliklere Sahiptir?
1) Sözel – Dilsel Zeka:
- Bu zeka tipine sahip birey dil öğrenmede ve telaffuzda oldukça başarılıdır.
- Kitap okumayı sever ve yazı yazmada başarılıdır.
- Karmaşık cümleleri kolaylıkla çözümleyebilir.
- Sözcük ezberleme kapasitesi ve hızı yüksektir. Rahatlıkla büyük bir kitabı ezberleyebilir.
- Şiir yazma kabiliyetleri bulunur, şiir okumaktan hoşlanırlar.
- İkna kabiliyetleri yüksektir.
- Okuduklarını ve anladıklarını kolaylıkla yorumlarlar.
- Hitap gücü ve nutuk becerisi yüksektir.
- İnsanlara kendilerini dinletebilir.
2) Sayısal – Mantıksal Zeka:
- Klasik IQ testlerinde oldukça başarılı olur.
- Matematik işlemlerini kolaylıkla yapar ya da yeni kuramları çabuk kavrarlar.
- Mantıksal örüntüleri ne kadar karmaşık olursa olsun çözmenin yolunu bulur.
- Bilgisayar programlama – algoritma ve elektronikte mantıksal kapılar gibi sistemleri rahatlıkla kavrar ve özgün buluşlar yapabilir.
- Kesin doğru veya yanlış bilgiler daha tatmin edici bulunur.
- Soyut düşünme becerisi oldukça gelişmiştir.
- Karar verme kabiliyeti oldukça gelişmiştir.
- Grafik ve istatistik okuma becerisi gelişmiştir.
3) Görsel – Uzamsal Zeka:
- Bu zekaya sahip bireyler için geometrik şekiller karmaşık gelmez.
- Üç boyutlu geometrik şekiller üzerinde matematiksel işlemleri gerçekleştirirken oldukça başarılıdır.
- Çizim kabiliyeti oldukça gelişmiştir.
- Resim çizme konusunda başarılıdır ve ünlü ressamların tümünde bu özellik bulunur.
- Hafızasında görüntüleri inceleyebilecek düzeyde saklar. Örneğin bir defa gördüğü bir kişinin yüzünü unutmaz ve kağıda çizebilir.
- Evde veya ofiste eşyalarını kolaylıkla kaybetmez. Koyduğu bir nesnenin yerini hatırlar.
- Hayal güçleri oldukça yüksektir.
4) Bedensel – Kinestetik Zeka:
- Fiziksel etkinliklerde daha başarılıdır.
- Mutlaka en az bir spor dalıyla ilgilenir.
- Kaslarının hassas kontrolüne %100’e yakın oranda sahiptir.
- Uzun süre bir yerde sabit kalmaktan hoşlanmaz, bu tür durumlarda ellerini ya da ayaklarını hareket ettirmeye başlar.
- Genellikle hızlı hareket etmeyi sever.
- Kısa mesafelerde zamanı varsa ulaşım araçlarını tercih etmek yerine yürümeyi tercih eder.
- Vücut dili kullanımı oldukça fazladır. Duygularını hareketleri ile isteyerek belli eder.
5) Ritmik – Müzikal Zeka:
- Bu zeka alanına sahip bireylerin müzik kulakları gelişmiştir.
- Müzikleri hafızalarında doğru notalarla ve ritimle saklayabilir.
- Seslere duyarlıdır.
- Müzik aletlerini çabuk öğrenir ve kullanır.
- Birden fazla enstrümanı ustaca kullanabilir.
- Sesini doğru kullanabilir.
- Ritmik konuşma veya hareket etme kabiliyeti vardır.
- Duyduğu sesin hangi nota olduğunu bilir.
6) Doğacı Zeka:
- Doğayı sever ve korur.
- Hayvan besleme ve bitki yetiştirmeye istekli olur.
- Çevrenin temiz tutulması konusunda duyalıdır.
- Açık havayı (doğayı) kapalı ortamlara tercih eder.
- Yeni bitki ve hayvan türleri görmek onların ilgisini çeker.
- Belgesel izlemeyi sever.
- Bahçede çalışmayı sever.
- Doğa olayları ilgisini çeker.
7) İçsel Zeka:
- Bağımsızdır.
- Kendi belirlediği hedefleri vardır.
- Bireysel başarıya odaklanır.
- Güçlü ve zayıf yönlerini tanır.
- Öz saygı ve sevgi yüksektir.
- Başkaları ile paylaşmadığı iyi özellikleri vardır.
- Kendi kararlarını kendisi verir.
8) Sosyal Zeka:
- Grup içinde doğal bir lider görünümündedir.
- Arkadaşları ile vakit geçirmekten hoşlanır.
- Yalnız kalmaktan endişe duyar.
- İletişim becerileri yüksektir.
- Başkalarına yardımcı olmada gönüllü olur.
- Problemli arkadaşlarına destek olur.
- Bir ya da iki tane çok sıkı dostu vardır. Bunun yanında onlarca yakın arkadaşı vardır.
- Organizasyon becerisi yüksektir.
- Diğerleri tarafından arkadaşlık için aranır.
9) Varoluşsal – Felsefi Zeka
- Felsefelerle ilgilidir.
- Varoluşsal sorular sorar ve yanıt arar.
- Evrenin nasıl var olduğunu ve amacını sorgular.
- Yaşamın amacını ve kaynağını araştırır.
- Dinlere ilgili ya da karşıt durumdadır.
- Ölüm – yaşam ile ilgili düşüncelere dalar.
- Din, felsefe, bilim üçlüsü üzerinde çalışmalarda bulunur.
İnsanlar bu zeka tiplerinden en az birini barındırabiliyor. Siz de zeka tipinizi ya da tiplerinizi belirlediyseniz aşağıdan anketimize katılarak bunu belirtebilirsiniz.Belirlediğiniz zeka tiplerinize göre hangi mesleklerde daha başarılı olabileceğinizi merak ediyorsanız buraya tıklayarak Zeka Tipine Göre Meslek Seçimi sayfamıza ulaşabilirsiniz.
Anketimize katılın (Birden fazla seçim yapabilirsiniz)
Kaynakça
Davis, K., Christodoulou, J., Seider, S., & Gardner, H. (2011). The theory of multiple intelligences. In R.J. Sternberg & S.B. Kaufman (Eds.), Cambridge Handbook of Intelligence (pp. 485-503). Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press.
H Gardner, T Hatch – Educational researcher, 1989 – journals.sagepub.com
Bir yanıt yazın